Tak jak Komancze dominowali na poludniowych preriach, Lakoci na srodkowych, tak Czarne Stopy byli wladcami polnocnych prerii. Jednak choroby przyniesione przez bialych tak strasznie oslabily to plemie ze juz nigdy nie odzyskalo swej potegi. Epidemie ktore wybuchly w latach 1780-81, 1837-38, 1845, 1857-58, 1864, i 1869 spowodowaly ze ich liczebnosc spadla z 10.000-15.000 do okolo 5.500 osob w USA i Kanadzie. Dla porownania liczebnosc plemienia Wron, spadla z tego samego powodu z 6.500 osob do 3.500 w 1845, aby wzrosnac do 4.100 w 1871.
Czarne Stopy, Kri Prerii i Plaskie Glowy byli znani z charakterystycznego stojacego pioropusza Skladal sie on z 18-30 pior. W latach 1890-ych Assiniboini dali Czarnym Stopom pioropusz taki jaki uzywali Siouxowie. Owy pioropusz stal sie tak popularny ze stopniowo calkowicie wyparl tradycyjny pioropusz Czarnych Stop.
Plemie Czarnych Stop dzielilo sie na kilka szczepow:
- Siksika czyli Czarne Stopy (ang: Blackfeet). Lowiska Czarnych Stop lezaly w Kanadzie miedzy rzekami Polnocnym i Poludniowym Saskatchewan. Poniewaz rozlegle rowniny zwane preriami rozciagaly sie od rzeki Rio Grande na poludniu (granica USA z Meksykiem) do rzeki Polnocny Sakatchewan na polnocy, mozna wiec powiedziec ze Siksika zajmowali polnocny kraniec prerii.
- Kainai lub Szczep Wielu Wodzow. Anglicy i Amerykanie nazywali ich Bloods, czyli Krwawi. Ich lowiska lezaly miedzy Poludniowym Saskatechawan a rzeka Mleczna. Krwawi czesto przechodzili granice aby napadac na Wrony i inne plemiona. To prawdopodobnie z tego szczepu Czarnych Stop pochodzi Maly Bizon, glowna postac z ksiazki Arkadego Fiedlera "Maly Bizon."
- Piegan lub Pikuni. Jedyny ze szczepow Czarnych Stop zamieszkujacy ziemie lezace w USA, w obecnym stanie Montana. Tylko niewielka czesc Pieganow (tzw. Polnocni Pieganie) miala lowiska w Kanadzie w prowincjach Alberta i Saskatchewan. Pieganie mieszkajacy w USA byli nazywani Poludniowymi Pieganami. Z tego powodu niektorzy uwazaja ze plemie Czarnych Stop dzieli sie nie na trzy ale na 4 szczepy: Siksika (Czarne Stopy), Kainai (Wielu Wodzow, Krwawi), Polnocnych i Poludniowych Pieganow.
Liczebnosc szczepow Czarnych Stop w 1870:
Siksika - 225 tipi
Kainai - 210 tipi
Polnocni i Poludniowi Piegan - 330 tipi
Wioski liczyly 10-40 tipi.
Szczepy Pieganow i Krwawych nienawidzili traperow jak malo ktorzy Indianie. Na przyklad na wiosne 1810 rozegrala sie bitwa niedaleko zrodel Missouri miedzy nimi a bialymi i Szoszonami. Szoszoni poniesli spore straty, zginelo takze 2 traperow. W innych potyczkach wiosna 1810 roku, zginelo prawie 20 traperow. W 1807 ekspedycja liczaca 42 Amerykanow dotarla do Montany gdzie zostala wybita do ostatniego czlowieka przez Czarne Stopy. Ta masakra odbila sie glosnym echem na pograniczu. W latach 1822-29 Czarne Stopy zabily co najmniej 51 Amerykanow i zabraly towar wartosci kilku tysiecy dolarow. Amerykanie uwazali ze kanadyjscy handlarze (z brytyjskiej firmy Hudson Bay Company) nad rzeka Saskatchewan sprzedaja bron Czarnym Stopom, a ci z kolei dzieki dobremu uzbrojeniu maja smialosc atakowac amerykanskich traperow i mysliwych. W Kwietniu 1865 Krwawi zabrali 40 koni z Fortu Benton. W 1869 grupa wojownikow Czarnych Stop wpadla do Fortu Benton aby pomscic smierc kilku swoich. Doszlo do kilkugodzinnej strzelaniny na ulicach miasteczka. Poniewaz wojownicy byli znacznie gorzej uzbrojeni od mieszkancow wiec po ciezkich stratach wycofali sie. Biali zaczeli przezywac Czarne Stopy "Dziecmi Szatana". (Winfred Blevins pisze w swej ksiazce Give Your Heart to the Hawks na str. 284: "Children of Satan, name for the Blackfeet.")
Czarne Stopy toczyli walki z prawie wszystkimi sasiadami a nawet z plemionami nie majacych z nimi wspolnej granicy, jak np. z Lakotami. Obszarami gdzie dochodzilo do starc Czarnych Stop i Lakotow to dolina rzeki Muszelkowej w centralnej Montanie i obszar wokol ujscia rzeki Mlecznej do Missouri, w polnocnej czesci tego stanu. Najczesciej Czarne Stopy byly reprezentowane w wojnach z Lakotami przez wojownikow ze szepow Pieganow i Krwawych. Byly to jakkolwiek drobne starcia, nie dorownujace tym miedzy Czarnymi Stopami a Nakotami, Kutenejami, Assiniboinami, Gros Ventres, Kri czy Wronami.
W 1805 Czarne Stopy, Kri i Assiniboini zorganizowaly wspolna wyprawe wojenna przeciwko Siouxom. Pisze Siouxom, poniewaz nie jestem pewien czy to byli Lakoci czy Nakoci, czy sily mieszane. Niestety zanim wyruszono doszlo do wielkiej klotni w ktorej 28 Indian zostalo zabitych (25 Czarne Stopy i 3 Assiniboinow).
W 1857 niewielkie grupy wojownikow Pieganow wyprawily sie daleko na poludnie, az nad rzeke Platte, aby krasc konie Lakotom, Czejenom i Arapahom. W zimie 1881 podczas pobytu Lakotow Siedzacego Byka w Kanadzie grupki wojownikow Czarnych Stop i Kri kradly im konie. Szczegolnie to sie nasililo po tym jak Niski Pies ze swymi ludzmi oposcil Siedzacego Byka i wrocil do USA aby poddac sie Amerykanom. Tak mocno oslabiona grupa Siedzacego Byka byla lakomym kaskiem dla plemion kanadyjskich.
http://web2.airmail.net/napoleon/_LAKOTA_SIOUX_1.htm#_i_wojny_i_bitwy_z_Szoszonami
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz