czwartek, 28 czerwca 2012

indiański mit o powstaniu człowieka



Wielki Wódz - Gichy Manitou - z upodobaniem patrzył na piękny, stworzony przez siebie świat. Wszystko tu było doskonałe. Każde zwierzę miało swoje mieszkanie, każde na własną rękę dbało o siebie. Niepokój Wielkiego Ducha budziły jedynie swary wśród zwierząt o to, kto jest najmądrzejszy i najsilniejszy spośród nich. Rywalizowały wszystkie: niedźwiedzie, wilki, puma, nawet ryby walczyły o panowanie w wodach.

Gichy Manitou postanowił zakończyć te kłótnie i stworzyć prawdziwego władcę przyrody, którego będą się bały wszystkie zwierzęta - człowieka. W tym celu starannie się przygotował: nazbierał drewna na opał, a potem odpoczywał. W tym czasie między gałęzie przeznaczone do spalenia wśliznął się grzechotnik i spryskał je swoim jadem. Kiedy Wielki Duch odpoczął, rozpalił ogień, ulepił człowieka z gliny i włożył go w płomienie, by go wypalić. Ale za krótko trzymał go w ogniu - człowiek był blady, a w dodatku okazało się, że ma zły charakter (za sprawą jadu grzechotnika) i często bywa nieszczery. Tak powstała rasa biała.

Następna próba też była nieudana - Wielki Duch „przypalił” człowieka i tak powstał pierwszy Murzyn. Miał on silne mięśnie, ale był tchórzliwy. Dopiero za trzecim razem Wielki Duch był zadowolony - stworzył pięknego, silnego, mądrego i prawego indiańskiego wojownika.

Pozostałych dwóch ludzi wyrzucił za Wielką Wodę, a Indianinowi zapowiedział, żeby żył mądrze i sprawiedliwie, bo jeśli nie, to zza Wielkiej Wody powrócą biali i czarni, i odbiorą mu piękne, żyzne ziemie, a wtedy Indianie zginą.

http://polski.opracowania.pl/opowie%C5%9B%C4%87_indian_o_powstaniu_cz%C5%82owieka_fragment_powie%C5%9Bci_bia%C5%82y_mustang_sat_okh/tre%C5%9B%C4%87/

poniedziałek, 25 czerwca 2012

kalendarium indiańskie 25 czerwca - świętujemy zwycięstwo nad Little Bighorn

1876 - Nad Little Big Horn doszło do bitwy stoczonej pomiędzy zjednoczonymi siłami Indian (Hunkpapa Lakota, Oglala Lakota, Miniconjou Lakota, No Bows Lakota, Blackfoot Lakota, Cheyenne i Arapaho) a Siódmym Pułkiem Kawalerii Stanów Zjednoczonych dowodzonym przez generała Custera. Cały oddział Custera został wybity do nogi (tzn. 265 ludzi).

wielkie zwycięstwo może i największe i chyba najbardziej znane

Jestem



Jestem młoda.

Jestem ufna.

Chcę kochać Was na słowo.




Jestem młoda.

Jestem nieświadoma życia.

Chcę uczyć się go od Was.




Jestem młoda.

Jestem zagubiona.

Chcę znaleźć w Was mą drogę.

czwartek, 21 czerwca 2012

legendy Indian: legenda o wilkach


W pewnej indiańskiej wiosce,  stary wódz  opowiadał przy ognisku najmłodszym członkom swojego plemienia o życiu. Światło księżyca oświetlało łagodnie jego sędziwą twarz czyniąc go najdostojniejszym z dostojnych. Świerszcze przestawały grać słuchając nauk dziadka.
- W każdym z nas, we mnie, w was, w waszych rodzicach, dziadkach odbywa się walka- mówił. – Jest to straszliwa walka. Walczą dwa wrogie wilki. Jeden reprezentuje: strach, nienawiść, zazdrość, smutek, żal, chciwość, arogancję, fałsz i kłamstwo. Drugi natomiast ukazuje: miłość, radość, zgodę, życzliwość, współczucie, wiara, chęć pomocy i współczucie.
Gdy tak mówił blask ogniska dogasał przerażając dzieci.
- Dziadku, dziadku – pytały. – Który z nich wygra ?
- Ten, którego będziecie karmić… – odrzekł im starzec.

środa, 20 czerwca 2012

wygląd i pióropusz Dakotów,



Obecnie wszyscy Indianie prerii, i nie tylko,noszą pioropusze takie jakie nosili Lakoci.
Siouxowie (Lakoci, Nakoci i Dakoci) zaliczali sie do srednich wzrostem Indian. Najwyzsi byli Czejeni i Wrony, a najnizsi Apacze, Komancze i Utahowie. Clark Wissler podal nastepujace dane na str. 149 w "North American Indians pf the Plains":

1. Czejeni - 174,5 cm
2. Wrony i Omaha - 173,2 cm
3. Arapaho - 172,8 cm
4. Siouxowie - 172,6 cm
5. Czipeweje - 172,3 cm
6. Czarne Stopy - 171,5 cm
7. Paunisi - 171,3 cm
8. Kiowa - 170,9 cm
9. Nez Perces - 169,7 cm
10. Arikara - 169,0 cm
11. Komancze - 167,8 cm
12. Utahowie - 166,1 cm

Jesli chodzi o budowe ciala to Siouxowie nalezeli do przecietnych. Najlepiej wg. bialych zbudowanymi Indianami prerii byli mezczyzni Wron i Osedzow. Najciemniejsza skore mieli Utahowie. Z tego powodu niektorzy nazywali ich Czarnymi Ludzmi. Jednymi z Indian o jasniejszej cerze byli Komancze. Przyczyna tego byla podomniez duza ilosc jencow (kobiet i dzieci amerykanskich i meksykanskich) ktorzy byli przetrzymywani w ich wioskach. Z czasem niektorzy z nich stawali sie zonami, corkami czy synami Komanczow. Ponadto dzieci z mieszanych malzenstw mialy skore jasniejsza. Do Indian o nieco jasniejszej cerze nalezeli takze Mandani mieszkajacy w ziemiankach nad rzeka Missouri. Niektore plemiona nazywaly ich, z lekka przesada, "Bialymi Ludzmi". Jedne z najpiekniejszych twarzy mieli podomniez Czejeni (kobiety i mezczyzni.)

Wojownicy Lakotow mieli dlugie wlosy, w przeciwienstwie do Paunisow, Osedzow, i kilku innych plemion, ktorych mezczyzni golili glowy pozostawiajac tylko czub zwany lokiem skalpowym. Wojownicy Wron mieli najdluzsze wlosy wsrod Indian zamieszkujacych zachod USA. Niektorzy z nich nawet je sztucznie przedluzali wlosami z konskich grzyw i ogonow. Cecha charakterystyczna wygladu Wron, zacietych wrogow Lakotow, byla czupryna zaczesywana do gory. Kobiety Lakotow i wiekszosci sasiadujacych z nimi plemion mialy wlosy splecione w dwa warkoczyki.

Co do roznic miedzy Lakotami i ich sojusznikami i przyjaciolmi Czejenami, to sprowadzaly sie one glownie do strojow. Wielu Czejenow, a szczegolnie Poludniowych Czejenow, nosilo amerykanskie a nawet meksykanskie ubrania i nakrycia glowy. Lakoci w swych ubraniach z wyprawionych skor upolowanych zwierzat wygladali bardziej dziko. Co ciekawe Polnocni Czejeni ubierali sie podobnie do Lakotow i wygladali mniej "cywilizowanie".

Niektorzy Amerykanie twierdzili ze tipi i wioski Arapahow nie sa tak czyste jak Lakotow. Ze kobiety Arapahow maja wieksze twarze i sa nizsze i brzydsze niz Lakotki. Dla Francisa Parkmana wiekszosc kobiet Arapahow byla niska i brzydka ("low stature and mostly ugly").

Kazdy wyczyn wojenny byl oznaczany u Lakotow orlym piorem. Slynny wodz Lakotow, Siedzacy Byk, pierwsze pioro zdobyl w walce z Wronami w wieku 14 lat, a drugie w starciu z Plaskimi Glowami. Po kilkunastu latach mogl sie juz poszczycic pioropuszem. Takich ktorzy zasluzyli na noszenie pioropusza wsrod Lakotow bylo niewielu, na 100 wojownikow nosilo je moze pieciu. (W obecnych czasach niemalze co drugi Indianin widoczny na fotografii ma pioropusz na glowie.) Piora w pioropuszu Lakotow byly ustawione pod pewnym katem, tak jak to widac na fotografii obok. Czasami pioropusz posiadal tzw. ogon, czyli przedluzenie. Inny wodz Lakotow, Czerwona Chmura, mogl sie poszczycic prawem do 80 pior. W niektorych plemionach bylo duzo latwiej zasluzyc na pioropusz niz wsrod Lakotow. Dla tych plemion byl on raczej ozdoba niz czyms co swiadczylo o dokonaniach na sciezce wojennej.
Nie wszystkie pioropusze wygladaly tak samo.
Pioropusze Czarnych Stop  i Czejenow mialy piora ustawione prosto do gory i nie mialy przedluzenia. Takie stojace pioropusze nosili takze wybitmiejsi wojownicy i wodzowie innych plemion. Tzw. Zolnierze Psy zrzeszajacy najwaleczniejszych wojownikow Czejenow zamiast orlich pior uzywali pior wron i krukow. I z nich tez robili swoje pioropusze. Z kolei Komancze lubili dodawac pioropusz do specjalnej czapki ze skory do ktorej byl przytwierdzony jeden lub dwa rogi bizona. Wedlug niektorych bialych wojownicy Komanczow z twarzami pomalowanymi na czerwono lub czarno i z rogami na glowie wygladali jak "pomiot szatana." Swym wygladem budzili przerazenie od Meksyku do Teksasu. Rogi bizona byly takze uzywane przez Lakotow. Co ciekawe, obecnie wszyscy Indianie prerii, i nie tylko, nosza pioropusze takiego typu jakie nosili Lakoci. Niestety wiele z nich wyglada dosc kiczowato, jak na moj gust. Np. piora sa pomalowane na rozowo lub niebiesko.

Jedna z ulubionych ozdob mezczyzn plemion preryjnych byl naszyjnik zrobiony z pazurow groznego niedzwiedzia grizzli.

http://web2.airmail.net/napoleon/_LAKOTA_SIOUX.htm#_i_ich_wyglad_wzrost

wtorek, 19 czerwca 2012

rezerwaty Indian cz.II


Współczesność

Współcześnie nie wszyscy Indianie żyją w rezerwatach (w USA i Kanadzie nieco ponad połowa Indian mieszka obecnie poza ich terenem – zarówno w miastach, jak i na wsi), ale większość – zwłaszcza w Ameryce Północnej – traktuje rezerwaty jako miejsca, do których chętnie wraca, by spotykać się tam z rodziną i przyjaciółmi, brać udział w lokalnych świętach, uroczystościach i ceremoniach (np. pow-wow, potlacz), poznawać – i czasem samemu kultywować – tradycje przodków, lub po prostu spędzić wolny czas „u siebie”.

W USA, Kanadzie i niektórych państwach Ameryki Łacińskiej wszyscy Indianie mają zagwarantowaną konstytucyjnie pełnię praw obywatelskich (w poszczególnych krajach nastąpiło to w różnych okresach XX w., choć do dziś zdarzają się: dyskryminacja i problemy z praktyczną realizacją ich praw). Mieszkańcy rezerwatów mają wpływ na zarządzanie nimi za pośrednictwem lokalnych samorządów (kontrolowanych w różnym stopniu przez władze państwowe).

Na terenie rezerwatów istnieją zwykle co najmniej podstawowe placówki oświaty i ochrony zdrowia, a w Ameryce Pn. – większość współczesnych instytucji życia publicznego. W rejonach intensywnej gospodarki człowieka mieszkańcy rezerwatów prowadzą zwykle styl życia zbliżony do dominującego w ich otoczeniu, utrzymując się z takich zajęć, jak praca dla instytucji rządowych, rolnictwo, hodowla, rzemiosło, handel czy turystyka. W rejonach bardziej izolowanych, uboższych lub zacofanych gospodarczo, przynajmniej część mieszkańców rezerwatów prowadzi gospodarkę do pewnego stopnia samowystarczalną (rolniczo-hodowlaną, czasem też myśliwsko-zbieracką). Wielu – zwłaszcza w rejonach o najwyższym poziomie biedy i bezrobocia – otrzymuje też rozmaitą pomoc zewnętrzną (od państwa i władz lokalnych, ale także od rozmaitych fundacji, organizacji społecznych, grup religijnych, itp.).

Indianie z rezerwatów mogą swobodnie opuszczać ich teren – np. w celu podjęcia nauki lub pracy – (chociaż w przeszłości nierzadko wymagało to zgody władz). Mogą też zazwyczaj powracać do nich oraz decydować (lub współdecydować) o tym, na jakich zasadach mają prawo w rezerwacie mieszkać i prowadzić rozmaitą działalność (gospodarczą, handlową, edukacyjną, itp.) osoby spoza lokalnej społeczności lub grupy etnicznej. W niektórych rezerwatach, zwłaszcza w Ameryce Północnej, znaczną część mieszkańców, prywatnych dzierżawców ziemi i przedsiębiorców stanowią dziś Metysi lub przyjezdni nie-Indianie (akceptujący lokalne przepisy i tradycje).

Status prawny części tzw. tradycyjnych tubylczych terytoriów oraz samych tubylczych grup etnicznych (w tym zwłaszcza niewielkich grup izolowanych w niektórych krajach Ameryki Łacińskiej), do dziś nie jest w pełni uregulowany i pozostaje przedmiotem sporów Indian z władzami oraz przedmiotem troski organizacji pozarządowych i społeczności międzynarodowej (w tym agend i dokumentów ONZ).

Najbardziej znane są rezerwaty Indian w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, ale nazywane rezerwatami wydzielone obszary – służące przede wszystkim ochronie ludów tubylczych danego obszaru – istnieją także w niektórych innych krajach Ameryki Łacińskiej, w których przetrwały pierwotne społeczności żyjące we względnej izolacji od społeczeństwa narodowego (m.in. w Brazylii).



Rezerwaty Indian w USA

W USA rezerwaty Indian (nazywane tam reservations) to ziemie stanowiące własność plemion tubylczych Amerykanów, zarządzane przez ich autonomiczne władze (tzw. rady plemienne) i nadzorowane przez Biuro do spraw Indian – rządową agencję podległą Departamentowi Spraw Wewnętrznych. Formalnie rezerwaty Indian stanowią część terytorium federalnego wyłączonego spod jurysdykcji stanów, w granicach których się znajdują, a tubylcze plemiona są w pewnym stopniu suwerenne. Pozwala to mieszkańcom rezerwatów w USA na szeroki zakres samorządności (w tym np. własne sądownictwo i szkolnictwo oraz zwolnienia podatkowe – będące formą potwierdzenia ich niezależności, rodzajem rekompensaty za historyczne krzywdy oraz elementem polityki wyrównywania szans).

Większość rezerwatów Indian w USA powstała w drugiej połowie XIX w. po uchwaleniu w 1851 r. ustawy tworzącej pierwsze tubylcze rezerwaty na obszarze istniejącego wcześniej Terytorium Indiańskiego w dzisiejszej Oklahomie oraz w wyniku działań administracji prezydenta Ulyssesa Granta pod koniec lat 60. XIX w. Na mocy ustawy o podziale ziemi (ang. General Allotment Act, lub Dawes Act) z 1887 r. władze zaprzestały nadawania ziemi pod rezerwaty całym plemionom na rzecz przydzielania Indianom indywidualnych działek oraz przekazywania powstałych w ten sposób znacznych "nadwyżek" (ang. surplus lands) osadnikom i przedsiębiorcom. Proces ten, pozbawiający Indian większości terenów i wszelkich możliwości samodzielnej egzystencji, trwał blisko pół wieku. Podstawy współczesnej autonomii rezerwatów Indian w USA uregulowała dopiero ustawa o reorganizacji Indian (ang. Indian Reorganization Act') z 1934 r. (choć nie wszystkie plemiona ją uznały), a doprecyzowało późniejsze ustawodawstwo w zakresie praw i swobód tubylczych Amerykanów, głównie z lat 70. i 80. XX.w.

Specjalne umowy z władzami stanowymi umożliwiają plemionom z niektórych rezerwatów prowadzenie legalnych kasyn nastawionych na turystów, które w ostatnich latach – w niewielkiej części rezerwatów (dotkniętych zwykle wysokim bezrobociem i innymi plagami społecznymi) – stały się głównym źródłem dochodu tamtejszych Indian (Pekoci). W niektórych, uważanych za bardziej bardziej tradycyjne, rezerwatach (np w pueblach Indian Hopi) obowiązują lokalne ograniczenia ruchu turystycznego, szczególna ochrona świętych miejsc i prywatności mieszkańców, a także np. zakaz handlu i spożywania napojów alkoholowych (wynikający z wrodzonej niskiej tolerancji Indian na alkohol i związane z tym problemy społeczne). Inne (np. na Florydzie czy w Montanie) cechuje duża otwartość na gości z zewnątrz i liczne atrakcje turystyczne (pow-wow, rodeo, lokalne targi i pokazy folklorystyczne, galerie rzemiosła, itp.)

W USA istnieje ponad 300 rezerwatów federalnych, co oznacza, że nie każde z ponad 550 uznawanych przez władze federalne plemion ma swój oddzielny rezerwat. Niektóre plemiona mają po kilka rezerwatów, inne nie mają żadnego. Ich rozmieszczenie w kraju, wielkość oraz lokalna struktura własności są bardzo zróżnicowane (często składa się na nie mieszanka ziem federalnych o statusie powierniczym (ang. trust lands), ziem stanowiących własność plemienną oraz działek prywatnych). Ziemiami i dochodami wspólnymi zarządza w imieniu tubylczych plemion Biuro do spraw Indian (związane z tym – stanowiącym rodzaj historycznego reliktu – systemem powierniczym zarzuty o nadużycia i niegospodarność urzędników federalnych oraz korupcję polityków i lobbystów są przedmiotem żmudnych procesów sądowych).

Łącznie rezerwaty Indian w USA obejmują 55,7 mln akrów (225 410 km²), co stanowi 2,3% powierzchni Stanów Zjednoczonych (9 629 091 km²). Dwanaście rezerwatów ma powierzchnię większą niż 3 tys. km², a pięć największych – większą niż 5 tys. km². Niektóre z najmniejszych rezerwatów (np. tzw. misje w Kalifornii) obejmują kilka pojedynczych gospodarstw, w wielu stanach nie ma ani jednego rezerwatu federalnego. Osobne kategorie jednostek administracyjno-prawnych tworzą stanowe rezerwaty Indian w niektórych stanach w centrum i na wschodzie USA (nieuznawane przez władze federalne) oraz autonomiczne społeczności tubylców Alaski.



Rezerwaty Indian w Kanadzie


W Kanadzie rezerwaty Indian (nazywane tam reserves/réserves) zarządzane są przez uznane przez władze grupy tubylcze – "Pierwsze Narody" (ang. First Nations, fr. Premières nations). Ich historia jest odmienna od rezerwatów amerykańskich, choć jest wynikiem podobnych procesów kolonizacyjnych i cywilizacyjnych. Kanadyjska ustawa o Indianach (ang. Indian Act, fr. Loi sur les Indiens) definiuje rezerwat jako "obszar ziemi, z tytułem własności należącym do Królowej (państwa), wydzielony przez Nią z pożytkiem i dla dobra grupy [tubylczej]". Ta sama ustawa mówi też o podobnych – z punktu widzenia funkcjonowania – obszarach zarezerwowanych dla grup tubylczych (jak rezerwat Wikwemikong na Wyspie Manitoulin, których własności Indianie nigdy się nie zrzekli (tzw. "rezerwaty niescedowane", ang. unceded reserves, fr. réserves incédées).

Podobnie jak w USA, jeden rezerwat w Kanadzie może zamieszkiwać kilka Pierwszych Narodów, a jeden naród tubylczy może posiadać jeden lub więcej rezerwatów (pojęcia "Pierwszy Naród" i "rezerwat" bywają tam używane zamiennie, co nie zawsze jest precyzyjne, np. Munsee-Delaware Nation w Ontario to jeden z trzech rezerwatów Pierwszego Narodu Munsee-Delaware w tej prowincji). Ustawa o Indianach określa też, że o tym, czy ziemie w rezerwacie wykorzystywane są "z pożytkiem i dla dobra grupy" decyduje minister do spraw indiańskich, a tereny w rezerwacie mogą być jedynie własnością danej grupy lub jej indywidualnych członków.

W przeszłości granice rezerwatów ulegały zmianom, a ich obszar bywał przymusowo redukowany. Obecnie władze prowincji lub władze lokalne mogą przejmować tereny rezerwatów jedynie wyjątkowo, na mocy specjalnych ustaw (bywa to, podobnie jak kwestia tradycyjnych "terenów niescedowanych", przedmiotem sporów i protestów). Ograniczenia w obrocie ziemią w rezerwatach z jednej strony sprzyjają zachowaniu integralności grup tubylczych i ich bazy terytorialnej, z drugiej – ograniczają np. możliwości uzyskiwania przez Indian (i ich grupy) kredytów pod zastaw gruntów, a tym samym ograniczają im możliwość rozwoju działalności gospodarczej i budowy domów. Receptą na to mają być wspierane i gwarantowane przez władze specjalne kredyty mieszkaniowe dla Indian z rezerwatów.

W Kanadzie istnieje ponad 600 indiańskich rezerwatów, w większości niewielkich i zamieszkanych przez niewielkie społeczności – zwykle od kilkudziesięciu do kilku tysięcy osób, w większości Indian (pełnoprawnych, czyli tzw. "statusowych", ale też etnicznych Indian pozbawionych federalnego "statusu tubylca" oraz Metysów). Większość z nich zarządzana jest zgodnie z unormowaniami ustawy o Indianach, niektóre – zgodnie z lokalnymi prawami i tradycjami ich mieszkańców.

Podobnie jak w USA, większość rezerwatów w Kanadzie to tereny niedoinwestowane, ubogie i trapione problemami społecznymi (bezrobocie, alkoholizm, narkomania, samobójstwa i przestępczość – w tym osób młodocianych, przemoc w rodzinie, cukrzyca, AIDS). Tylko nieliczne grupy tubylcze posiadają trwałe źródła znaczniejszych dochodów, np. z dzierżawy praw do eksploatacji bogactw naturalnych (kopalin, drewna). Dochodami takimi zarządza w imieniu każdej z grup minister do spraw Indian.

Kanada uznaje historyczne prawa rdzennych Kanadyjczyków (zagwarantowane po części w dawnych traktatach i w obecnej Konstytucji) oraz dąży do naprawy doznanych przez te – suwerenne w pewnym stopniu, ale i upośledzone społecznie grupy – krzywd. Dlatego ziemia w rezerwatach oraz inne dobra należące do grup lub do stałych mieszkańców rezerwatów zwolnione są z wszelkich podatków, poza lokalnymi (umożliwiło to sprzedaż w rezerwatach towarów obłożonych wysokimi podatkami – np. papierosów czy benzyny – po niższych cenach, ale spowodowało też wzrost przemytu i innej przestępczości w rezerwatach graniczących z USA). Działalność gospodarcza prowadzona przez członków Pierwszych Narodów (kanadyjskich Indian i tamtejszych Inuitów) podlega jednak opodatkowaniu na zasadach ogólnych.


www.wikipedia.pl

poniedziałek, 18 czerwca 2012

Jestem wojownikiem



Jestem wojownikiem,

co idzie przez życie

z podniesioną głową.

Lecz serce wciąż płacze,

a dusza wciąż wzdycha,

myśli ulecieć nie mogą.

W niemej walce,

niczym orzeł na niebie kołujący.

Tak krążę od świtu do nocy.

Bo pragnę przetrwać, 

pragnę zwyciężyć...

sobota, 16 czerwca 2012

Sławni wodzowie indiańscy



  • Amerykański Koń (Żelazna Tarcza)
  • Amerykański Koń 
  • Biała Antylopa
  • Biały Koń
  • Boją Się Nawet Jego Koni
  • Cochise
  • Czerwona Chmura
  • Czarny Jastrząb 
  • Deszcz w twarzy
  • Geronimo
  • Wódz Józef
  • Keokuk
  • Kopiący Ptak
  • Mały Kruk
  • Mały Żółw
  • Mały, którego Koni się Boją
  • Mały Wilk
  • Osceola
  • Pontiac
  • Powhatan
  • Rzymski Nos
  • Samotny Wilk
  • Sekwoja
  • Siedzący Byk 
  • Stojący Niedźwiedź
  • Szalony Koń
  • Tecumseh
  • Waneta
  • Wielka Stopa
  • Wielki Mały Człowiek
  • Wielki Orzeł

http://www.zgapa.pl/zgapedia/S%C5%82awni_wodzowie_india%C5%84scy.html

czwartek, 14 czerwca 2012

legendy Indian Too-tok-a-noo-lah


Wiele księżyców temu dwa małe niedźwiadki zasnęły na skale, która zaczęła rosnąć. Rosła i rosła, aż ona – i niedźwiadki – dosięgła nieba. Matka niedźwiedzica, kiedy to dostrzegła, bardzo się zdenerwowała i postanowiła zebrać wszystkie zwierzęta, by pomogły uratować jej maleństwa. Wszystkie zwierzęta, w tym również potężny grizzly, próbowały – ale bez skutku.
Zwierzęta były smutne i zrezygnowane, gdy nagle zjawiła się najmarniejsza z istot, zwykła gąsienica – too-tok-a nah. Centymetr po centymetrze, dzień po dniu wędrowała do góry, mierząc i przemierzając bezkresną skałę, aż wreszcie dotarła do samego szczytu, gdzie siedziały dwa głodne i wystraszone niedźwiadki. Legenda mówi, że sprowadziła maluchy na dół bezpiecznie, tą samą drogą, którą sama przyszła na szczyt.

Wszyscy synowie i córki plemienia Ahwahnee postanowili uczcić małą too-tok-a nah i nazwali wyniosłą skałę Too-tok-a-noo-lah. Białe twarze zowią tę skałę El Capitan.

legenda Indian Ahwahnee

http://tradycja.wikia.com/wiki/Too-tok-a-noo-lah_(legenda_Indian_Ahwahnee)

środa, 13 czerwca 2012

terytorium Dakotów



Siedem bialych tipi na mapce obok oznacza siedem "narodow" Siouxow.
Jak juz wspomnialem Siouxowie nazywali siebie Ochethi Sakowi, co znaczy tyle co "Siedem Ognisk".
Te siedem "ognisk" lub "narodow" tworzyli: Mdewkantoni, Sisseton, Wahpeton, Wahpekute, Yankton, Yanktonai i Teton (bardziej znani pod nazwa Lakota)
Linie ciagle i kropkowane oznaczaja zwiekszanie sie ziem Lakotow.
Wskutek licznych (i zwycieskich) wojen Lakoci bardzo znacznie powiekszali swe ziemie kosztem swych sasiadow: Wron, Arikara, Czejenow, Arapahow, Kiowow, Gros Ventres, Assiniboinow, Ponca i Paunisow. Po konie, skalpy i jecow organizowali dalsze wyprawy wojenne. Od atakow Lakotow ucierpieli Szoszoni, Omaha, Utahowie, Czarne Stopy i Plaskie Glowy.
Znaczenie numerkow (1. 2. 3. 4. 5.) na mapie:
1. Lakoci przepedzaja Czejenow, Kiowow i Wrony z Czarnych Gor i obszarow polozonych na
poludnie i zachod od nich. Kiowa odchodza na poludnie od Platte a Wrony na zachod od rzeki
Prochowej (ang: Powder). Czejeni przenosza sie na ziemie lezace miedzy Polnocna Platte i
Arkansas.


2. Choć ziemie lezace pomiedzy Polnocna i Poludniowa Platte uwazano za wlasnosc Czejenow
to wielu Oglalow i Brulow tam obozowalo i polowalo. Gdy podczas jednego ze spotkan z bialymi
ustalano granice miedzyplemienne, Oglala i Brule twierdzili ze te ziemie naleza do nich poniewaz
... oni tam poluja. Niektorzy z Oglalow mieli nawet wieksze roszczenia terytorialne. Na przyklad
Czarny Jastrzab z Oglalow powiedzial wyslannikowi rzadu amerykanskiemu Gen. Mitchellowi
"Zyjemy tam gdzie polujemy, czyli pomiedzy rzekami Platte i Arkansas, i [wzgorzem] Red Butte."
Na twierdzenie ze te ziemie nalezaly do innych plemion, Czerwony Jastrzab odpowiedzial tak
"przepedzilismy ich, zachowalismy sie tak jak bialy czlowiek kiedy chce zabrac ziemie Indianom."
Co ciekawe, George Grinnell twierdzi ze gdy w Styczniu 1865 setki wojownikow Lakotow, Czejenow
i Arapahow opuscili swe wioski nad strumieniem Cherry Creek i ruszylo w kierunku Julesburga, to
te wielka watahe prowadzili Lakoci, ktorzy lepiej znali rancza i stacje dylizansow lezace w okolicy
tej osady niz Czejeni. Czyli ze mimo faktu ze to byly teoretycznie ziemie Czejenow to Lakoci czesciej
tam przebywali i lepiej je znali.
(Grinnell pisze w 'The Fighting Cheyennes' na str. 182: "The Sioux led the march because they knew
the location of the ranches and stations near Julesburg better than the Cheyennes, who did not often
visit that region." A w 'Life of George Bent' na str. 181: "The Sioux knew this country north of the
South Platte best, and so their chiefs led the march and picked out the camping places.")


3.Wskutek waśni zakonczonych zabiciem jednego z wodzow, nastapil podzial szczepu na
Polnocnych i Poludniowych Oglala. Mniej liczni Poludniowi Oglala przeniesli sie na poludnie
od rzeki Platte, na ziemie nalezace do Poludniowych Czejenow. Poludniowi Oglala docierali nawet
nad Arkansas.)
Prawde powiedziawszy to Brule dotarli nad Arkansas jeszcze przez Poludniowymi Oglalami.
Otoz gdy handlarz Bent wybudowal fort nad ta rzeka, wyslal goncow do Brulow z zaprosinami.
Brule znali Benta poniewaz ten poprzednio handlowal na ich ziemiach. (Do wyprawy Brulow
- a wlasciwie jednego z ich podszczepow - nad Arkansas doszlo w 1828 roku. W drodze powrotnej
Brule natkneli sie na Paunisow i stoczyli zwycieska potyczke.)


4.Oglala Szalonego Konia i ich sojusznicy zajeli ziemie lezace na zachod od rzeki Prochowej (Powder).
Otoz gdy Wrony sprzedali swe ziemie w zamian za rezerwat, Lakoci weszli na nie uznajac je za swoje.
Tak wiec pod koniec lat 1860 granica miedzy Lakotami i Wronami nie przebiegala juz wzdluz rzeki
Prochowej ale wzdluz Gor Wielkorozca. Grupy Lakotow i Czejenow zapuszczaly sie nawet na zachod
od tych gor. Na tych ziemiach Lakoci stoczyli slynne bitwy z armia USA w tym tzw. Masakra oddzialu
Fettermana, calkowite rozbicie oddzialu Generala Custera nad Little Bighorn, itd. Setki "bladych
twarzy" stracilo zycie w tych krwawych wojnach.


5.Hunkpapa Siedzacego Byka i ich sojusznicy zajeli ziemie lezace miedzy rzekami Yellowstone i
Missouri poprzednio nalezace do Gros Ventres, Assiniboinow i Wron. Na tym obszarze mialy miejsce
ostatnie walki Siedzacego Byka i jego zwolennikow z oddzialami armii amerykanskiej. Potem Indianie
wycofali sie do Kanady.
Na wiosne 1871 roku ponad 6.000 mezczyzn, kobiet i dzieci Nakotow (szczep Yanktonai) i Dakotow
(uciekinierzy po powstaniu w Minnesocie w 1862) przenioslo sie ze swoich ziem lezacych na wschod
od Missouri do Montany, nad rzeka Mleczna. Zwabila ich do tego obszaru obfitosc bizonow. Wkrotce
sladem Nakotow i Dakotow poszla grupa Lakotow zlozona z Hunkpapow i ich sojusznikow. Poniewaz
te ziemie nalezaly do Gros Ventres, Assiniboinow i Kri wiec wkrotce rozpoczely sie walki.
Dla Indian zamieszkujacych doline rzeki Mlecznej Amerykanie utworzyli duzy rezerwat i wybudowali
Fort Belknap w ktorym Indianie mogli odbierac porcje zywnosciowe i inne rzeczy. Wojsko takze staralo
sie zapobiegac konfliktom miedzy plemionami na terenie rezerwatu. Handlarze z Fortu Peck przybywali
do rezerwatu aby kupic skory i futra od Indian. W kilku takich spotkaniach handlowych uczestniczyl
Siedzacy Byk.
Oczywiscie Lakoci nie zamierzali zostac w rezerwacie. Po odebraniu racji zywnosciowych odeszli aby
walczyc na poludniu z Wronami i zolnierzami. Podczas jednego ze spotkan Hunkpapow z agentem do
spraw indianskich w Montanie, Andrew Simmonsem, w Listopadzie 1871, wodz Czarny Ksiezyc
domagal sie aby biali opuscili Fort Buford i osiedle polozone u ujscia rzeki Muszelkowej. Czarny Ksiezyc
wyjasnil ze ziemie polozone w centralnej Montanie, w tym takze wokol ujscia rzeki Muszelkowej, zostaly
zabrane Wronom i Gros Ventres i teraz naleza do Lakotow. (Utley pisze na str. 95: "[...] and abandon
Fort Buford and the settlement at the mouth of the Musselshell. This country belonged to the Lakotas.
They had taken it away from the Crows and Gros Ventres, and now if necessery, the young men would
throw their lives away fighting the soldiers.")

wtorek, 12 czerwca 2012

Rezerwaty Indian cz I


Rezerwat Indian – autonomiczny obszar przeznaczony dla tubylczych ludów Ameryki (Indian), ustanowiony przez dane państwo (lub jego jednostkę administracyjną, np. stan, prowincję) – zazwyczaj w celu ochrony terytorium, tożsamości, integralności, odrębności i innych praw tubylczej grupy, będącej jego właścicielem lub użytkownikiem.


Ewolucja i zróżnicowanie
Historycznie, rezerwaty Indian stanowiły ważną część systemu kolonizacji kontynentów amerykańskich przez Europejczyków oraz jeden z typowych sposobów podboju i kontrolowania ludności tubylczej. Z czasem rezerwaty Indian stały się albo elementem polityki integracji mniejszości etnicznych (USA, Kanada), albo formą ochrony izolowanych społeczności tubylczych (Amazonia).

W poszczególnych krajach obu Ameryk różna jest ich liczba, wielkość i status prawny. Sposób ich tworzenia, szczegółowe założenia, wyznaczane cele oraz odbiegająca nierzadko od oficjalnych deklaracji praktyka funkcjonowania indiańskich rezerwatów od początku budziły – i do dziś budzą – rozliczne kontrowersje (nie tylko wśród samych Indian, którzy dostrzegają też dobre strony ich istnienia i raczej nie oczekują ich likwidacji, lecz poszerzenia zakresu autonomii i rozmiarów pomocy).


Historia
Zabudowania i farmy Indian w rezerwacie, w 1943 r. Stan Nowy Meksyk.
W przeszłości władze kolonialne w Ameryce Północnej i Południowej wyznaczały ludności tubylczej rezerwaty i inne wydzielone terytoria (np. Terytorium Indiańskie na zachód od Missisipi), by oddzielić Indian od obszarów przeznaczonych pod osadnictwo, eksploatację bogactw naturalnych, przemysł, transport i inną zewnętrzną działalność. Czasami były to obszary wyznaczane Indianom teoretycznie na stałe (dopóki trawa będzie rosnąć, a rzeki będą płynąć..., choć w miarę rozwoju kolonizacji zwykle je redukowano). Kiedy indziej były to twory z założenia tymczasowe, mające istnieć do czasu takiego czy innego rozwiązania "problemu indiańskiego". Na rezerwaty wyznaczano zwykle tereny marginalne – odległe od skupisk ludzkich, niedostępne i z punktu widzenia ówczesnych władz mało atrakcyjne (na niektórych odkrywano później złoża cennych surowców, co powodowało kolejne zmiany granic rezerwatów, przesiedlenia i konflikty, a niektórym Indianom zapewniło z czasem źródła niebagatelnych dochodów z tytułu dzierżawy praw do ich eksploatacji).

Zgromadzenie i izolowanie niezależnych (nierzadko wrogo nastawionych, zwykle wędrownych i "niepokornych") grup Indian w rezerwatach miało na celu początkowo odseparowanie ich, a w późniejszym okresie podporządkowanie władzom państwowym, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku na kolonizowanych terenach oraz zmianę dotychczasowego – mniej lub bardziej "pierwotnego" – stylu życia i gospodarowania tubylczych społeczności plemiennych na bardziej pożądany przez władze ("cywilizowany"). Procesy te w różnych okresach historii i regionach Ameryki miały miejsce z rozmaitym nasileniem, przy różnym stopniu oporu Indian (bunty, powstania, ale i próby naśladownictwa białych sąsiadów – Pięć Cywilizowanych Plemion) i z rozmaitym skutkiem, a charakter rezerwatów – i stosunek samych Indian do nich – ulegał istotnym nierzadko zmianom (o czym należy pamiętać, by nie tworzyć fałszywych uogólnień).

Przesiedlanie kolejnych plemion i ustalanie granic rezerwatów Indian odbywało się niemal zawsze pod presją kolonizatorów i nierzadko w wyniku przegranych przez Indian konfliktów zbrojnych, choć np. w Ameryce Północnej granice wielu z nich (podobnie jak inne szczegóły relacji tubylczych plemion z władzami kolonialnymi) do połowy XIX w. regulowały traktaty zawierane przez przedstawicieli władz z wodzami poszczególnych plemion.

Pierwsze rezerwaty w Ameryce Północnej powstały z tak zwanych "rozmodlonych miast", osiedli indiańskich, w których biali prowadzili intensywną działalność "cywilizacyjną", polegającą przede wszystkim na nawracaniu na chrześcijaństwo i nauczaniu podstaw życia w białym społeczeństwie. Nawróceni musieli wyzbyć się większości tradycji, poligamii, tradycyjnego sposobu ubierania itp. Osiedlaniu Indian w rezerwatach towarzyszyła przemoc ze strony białych i zbrojny lub bierny opór Indian. Jedną z ustaw nadających przymusowym wysiedleniom pozory legalności była ustawa o przesiedleniu Indian (ang. Indian Removal Act) z 1830 r., podpisana przez prezydenta USA Andrew Jacksona.

W okresie rezerwatowym liczba tubylczej ludności Ameryki Północnej (szacowana w okresie pierwszych kontaktów z Europejczykami nawet na kilkanaście milionów) dramatycznie zmalała. Według urzędowego sprawozdania ministra spraw wewnętrznych USA z 1891 r., w 1890 r. w rezerwatach i szkołach z internatami pozostających pod kontrolą Biura do spraw Indian mieszkało 133 382 Indian (nie licząc Alaski). Rezerwaty były stosunkowo niewielkie, co dla ludów żyjących głównie z myślistwa oznaczało prawie zawsze głód, zwłaszcza że olbrzymie stada bizonów zniknęły z tych terenów zupełnie, z różnych powodów (np. susze w latach 1845-65, liczne polowania). Do zwalczania buntujących się Indian wykorzystywano regularną armię, oddziały ochotników i tzw. policję indiańską. Wielu Indian umierało z powodu nieznanych im wcześniej chorób, na które byli nieodporni, oraz z zimna i niedożywienia.


Edukacja Indian mieszkających w rezerwatach
Ze wspomnianego wyżej sprawozdania wynikało, że w 1891 r. rząd amerykański łożył na oświatę Indian stosunkowo niewielką sumę ok. 2 mln dolarów rocznie. Według tego samego sprawozdania naukę pobierało w owym czasie około 18 tysięcy indiańskich uczniów. Nauka ta – w większości w położonych z dala od rodzinnych rezerwatów surowych szkołach z internatami – była obowiązkowa i przymusowa, a Indianie często opierali się jej, starając się zatrzymać dzieci w domu i nie pozwolić na zerwanie więzi rodzinnych i kulturowych. Praktyka ta – z niewielkimi modyfikacjami – trwała w USA i Kanadzie do II połowy XX w. i jest obecnie źródłem wytaczanych przez ofiary systemu procesów o odszkodowania z tytułu licznych przypadków dyskryminacji, prześladowań, maltretowania i molestowania indiańskich dzieci w tych placówkach.

poniedziałek, 11 czerwca 2012

Nie, nie, nie




Nie wybacz

za cierpienia

i każdą wylaną łzę.

Za najmniejszą nawet krew przelana

i śmierć dawno zapomnianą.




Nie zapomnij

o Wounded Knee

i o Sand Creek też,

o bólu ziemi traconej

i o Szlaku Łez.




Nie przebacz

za zniewagę ich imienia,

za zabite ich marzenia

sobota, 9 czerwca 2012

indianie kanadyjscy



  1. Grupa Pacyficzna (Wybrzeże Oceanu Spokojnego i Góry Nadmorskie)


  • Saliszowie Nadmorscy (Saliszowie Wybrzeża, Coast Salish)
  • Cowichan
  • Musqueam
  • Nanaimo
  • Shishalh (Sechelt)
  • Snuneymuxw (Nanaimo)
  • Squamish
  • Tsawwassen
  • T'Souke (Sooke)
  • Dakelh (Carrier)
  • Dene-thah (Slavey)
  • Gitksan
  • Haida
  • Hesquiat
  • Koskimo
  • Ktunaxa (Kootenay)
  • Kwakiutl (Kwakwaka'wakw)
  • Haisla
  • Heiltsuk
  • Weewaikai (Cape Mudge)
  • Wewaykum (Campbell River)
  • Nisga'a
  • Nuu-chah-nulth (Nootka)
  • Tla-o-qui-aht (Clayoquot)
  • Nuxálk (Bella Coola)
  • Okanagan
  • Secwepemc (Shuswap)
  • Songhees (Songish)
  • Tsilhoqot'in (Chilcotin)
  • Tlingit
  • Tsimshian
  • Wet'suwet'en
      2. Grupa Preriowa

  • Anishinabe (Odżibuejowie, Ojibwa)
  • Czarne Stopy (Blackfeet)
  • Chipewyan
  • Kainah (Blood)
  • Nakoda (Assiniboine)
  • Okanagan
  • Peigan
  • Kri Prerii (Prairie Cree)
  • Odżibuejowie Prerii (Prairie Ojibwa)
  • Siksika (Blackfoot)
  • Siuksowie (Sioux)
  • Stoney
  • Tasttine (Bobry, Beaver)
  • Tsuu T'ina (Sarcee)
  • Grupa Lasów Północno-Wschodnich[edytuj]
  • Kri (Cree)
  • Innu (Montagnais i Naskapi)
  • Ojibwe
  • Mississauga
  • Ottawa (Odawa)
  • Saulteaux

     3.Grupa Regionu Atlantyckiego

  • Beothuk (wymarli)
  • Innu (Labrador)
  • Maliseet (Malecite)
  • Mikmakowie (Mi'kmaq, Micmac)
  • Passamaquoddy
  • Grupa Doliny św. Wawrzyńca[edytuj]
  • Algonkinowie (Algonquin)
  • Irokezi (Iroquois)
  • Kajugowie (Cayuga)
  • Mohawkowie (Mohawk)
  • Oneidowie (Oneida)
  • Onondagowie (Onondaga)
  • Senekowie (Seneca)
  • Tuscarora
  • Delawarowie (Delaware)
  • Neutral (Ongniaahra)
  • Tobacco
  • Huroni (Huron)

     4.Grupa Arktyczna

  • Dene
  • Chipewyan
  • Sahtu
  • Slavey
  • Tli Cho

czwartek, 7 czerwca 2012

indiańskie szkoły


Rząd uznał nauczanie dzieci za główny krok w kierunku
przystosowania Indian do nowego ycia i wrosniecia w społeczenstwo białych
Amerykanów. W Indianskim Biurze (Indian Bureau) powstał Wydział Nauczania
(Education Division). W rezerwatach zakładano szkoły dzienne i internatowe.
Wa niejszymi szkołami internatowymi były: słynna szkoła przemysłowa zało ona
przez kapitana Pratta w Carlisle w Pensylwanii, Hampton w Wirginii, Chilocco
na Terytorium Indianskim, Genoa w Nebrasce, Lawrence w Kansas;e i Forst
Grove w Oregonie. W 1887 r. w 117 szkołach internatowych uczyło sie 2020
młodzie y i 2500 dzieci w szkołach dziennych. Dakotowie nie chcieli posyłac
dzieci do szkół, gdzie robiono z nich „imitacje białych ludzi”. Agenci rzadowi
stosowali represje wobec opornych, zmniejszali racje ywnosciowe i nakładali na
rezerwaty kontyngenty dzieci majacych chodzie do szkoły.

"Złoto Gór Czarnych"

środa, 6 czerwca 2012

Liczebność Dakotów


Siouxowie byli i sa jednym z najliczniejszych plemion indianskich Ameryki Polnocnej. Przy czym Lakoci sa znacznie liczniejsi niz ich bracia Dakota i Nakota. Ponizej jest liczebnosc plemion i szczepow indianskich pod koniec XX wieku:
- Czirokezi - 301.000
- Nawahowie - 298.000
- Czipeweje - 215.000 (w USA i Kanadzie)
- Irokezi - 125.000 (w USA i Kanadzie)
- Lakota Siouxowie - 55.000
- Kri - 32.000 (w USA i Kanadzie)
- Czarne Stopy - 32.000 (w USA i Kanadzie)
- Seminole - 18.000
- Osedzowie - 15.500
- Czejeni Polnocni i Poludniowi- 15.000
- Komancze - 14.800
- Szoszoni - 12.200
- Wrony - 12.000
- Kiowa - 11.000
- Utahowie - 10.000
- Plaskie Glowy - 6.600
- Caddo - 5.400
- Assinoboini - 5.200 (w USA i Kanadzie)
- Arapaho Polnocni i Poludniowi- 5.000
- Kickapoo - 4.800
- Arikara - 4.000
- Gros Ventres - 3.600
- Saukowie i Lisy - 3.400
- Paunisi - 3.200
- Apacze Jicarilla - 3.200
- Apacze Mescalero - 3.000
- Apacze Lipan - 2.800
- Wichita - 2.600
- Iowa - 2400
- Nez Perces - 2.400
- Oto i Kansa - 800
- Tonkawa - 600
- Karankawa - 200
Tak wiec pod koniec XX wieku narod Lakotow liczyl okolo 55.000 osob.
Dla porownania podam ze w 1840 Lakoci liczyli 11.500 osob, a w 1860
ponad 13.500 mezczyzn, kobiet i dzieci.

Ponizej jest liczebnosc poszczegolnych szczepow Lakotow w 1870.
Brule - 3.200 osob
Oglala - 2.600
Miniconju - 2.350
Hunkpapa - 2.250
Czarne Stopy - 1.600
Bez Lukow - 1.600
Dwa Kotly - 1.050
UWAGA: nalezy pamietac ze tylko 25 % stanowili mezczyzni, a reszta to kobiety (35 %) i dzieci (40 %). Z tych 25 % przypadajacych na mezczyzn danego szczepu tylko czesc stanowili ci w wieku 17/18 - 35 lat, a wiec typowi wojownicy. Starsi mezczyzni nie czesto brali udzial w wyprawach wojennych. Za to w obronie wsi bral udzial kazdy z nich.


http://web2.airmail.net/napoleon/_LAKOTA_SIOUX.htm#_i_ich_liczebnosc

wtorek, 5 czerwca 2012

Traktaty Dakotów z Amerykanami



  • traktat z Siuksami 1805 r.
  •  traktat z Siuksami Yankton 1815 r.
  •  traktat z "The Sioux Of The Lakes" 1815 r.
  •  traktat z "The Sioux Of The St. Peter's River" 1815 r.
  •  traktat z Siuksami 1816 r.
  •  traktat z Siuksami Hunkpapa 1825 r.
  •  traktat z "The Sioune And Oglala Tribes" 1825 r.
  •  traktat z Siuksami Teton, Yankton, Yanktonai 1825 r.
  •  traktat z Sauk And Foxes 1830 r.(Mdewakanton, Wahpekute,Wahpeton,Sisseton,Yankton, Santee)
  •  traktat z Indianami Oto 1836 r. (Yankton, Santee)
  •  traktat z Siuksami 1836 r. (wrzesień)
  •  traktat z Siuksami 1836 r. (listopad)
  •  traktat z Siuksami 1837 r.
  •  traktat z Siuksami Yankton 1837 r.
  •  traktat z Siuksami Sisseton i Wahpeton 1851 r.
  •  traktat z Siuksami Mdewakanton i Wahpekute 1851 r.
  •  traktat z Siuksami (fort Laramie) 1851 r.
  •  traktat z Siuksami Mdewakanton i Wahpekute 1858 r.
  •  traktat z Siuksami Sisseton i Wahpeton 1858 r.
  •  traktat z Siuksami Yankton 1858 r.
  •  traktat z Siuksami Blackfeet 1865 r.
  •  traktat z Siuksami Miniconjou 1865 r.
  •  traktat z Siuksami Brule (Dolnymi) 1865 r.
  •  traktat z Two Kettle 1865 r.
  •  traktat z Sans Arcs 1865 r.
  •  traktat z Hunkpapa 1865 r.
  •  traktat z Yanktonai 1865 r.
  •  traktat z Górnymi Yanktonai 1865 r.
  •  traktat z Oglala 1865 r.
  •  traktat z Sisseton i Wahpeton 1867 r.
  •  traktat z Siuksami: Brule, Oglala, Miniconjou, Yanktonai, Hunkpapa, Blackfeet, Cuthead, Two Kettle, Sans Arcs, Santee (i z Indianami Arapaho) 1868 r. porozumienie z Sisseton i Wahpeton 1872 r. (nie zostało zatwierdzone)  poprawka do porozumienia z Siuksami (Sisseton, Wahpeton) 1873 r. porozumienie z "The Sioux of Various Tribes" (z Siuksami Różnych Plemion) 1882-83 r.-agencje: Pine Ridge, Rosebud,Standing Rock,Cheyenne River, Lower Brule (nie zostało zatwierdzone)

poniedziałek, 4 czerwca 2012

moja ziemia



Moja ziemia jest tam,

gdzie leżą pochowani moi ludzie.

Moje serce jest tam,

gdzie me plemię wylało krew.

Moja dusza jest tam,

gdzie wolność - kwiat prerii

została zerwana.

Wciąż tam jestem.

Czuwam nad mym ludem.

piątek, 1 czerwca 2012

Indiańska policja


Indiańska policja została zorganizowana we wszystkich agencjach w
rezerwatach na podstawie ustawy kongresowej z dnia 27 maja 1878 r. Wielu
wojowników garneło sie do słu by w policji, poniewa w pewnym sensie
przypominała im ona dawne indianskie stowarzyszenie ołnierskie. Do
obowiazków policji nale ało: przestrzeganie porzadku, niedopuszczanie do
nielegalnego handlu napojami alkoholowymi oraz sciganie naruszajacych ten
zakaz, pełnienie stra y podczas wydawania renty w gotówce i towarach,
opiekowanie sie własnoscia rzadowa, odszukiwanie sprawców kradzie y i
zwracanie włascicielom ukradzionych im rzeczy, chwytanie złodziei drewna z lasu
i sciganie innych przestepstw, doprowadzanie do szkoły dzieci uchylajace sie od
nauki, aresztowanie wszystkich wchodzacych w konflikt z prawem.
Indianscy policjanci z powszechna indianska sumiennoscia wzorowo
wypełniali swe obowiazki. W zamian policjant otrzymywał mały domek,
dodatkowe racje ywnosciowe oraz od 10 do 15 dolarów miesiecznie. Nale y
dodac, że Dakotowie, którzy nie chcieli uznac podboju białych Amerykanów,
uwa ali indianskich policjantów za renegatów.

"Złoto Gór Czarnych"